Właściciel nieruchomości obciążonej służebnością drogi koniecznej, może żądać wynagrodzenia, które przysługuje także wówczas, gdy nie poniósł on żadnej szkody na skutek ustanowienia na jego nieruchomości służebności. Wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej nie jest odszkodowaniem, ale spełnia funkcje ceny. O wynagrodzeniu sąd orzeka z może przybrać formę świadczenia jednorazowego bądź okresowego. Gdy ustalono je w formie świadczeń okresowych ,może ono być zmienione na skutek zmiany stosunków pomiędzy stronami. Gdy wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogowej przybiera postać pieniężną to cena ustalana jest zazwyczaj według cen rynkowych. Pomocniczo, przy ustalaniu wynagrodzenia można wziąć pod uwagę okoliczności szczególne takie jak np. utrata pożytków z zajętej części nieruchomości. Wpływ na wysokość przyznanego wynagrodzenia może mieć również uszczerbek majątkowy poniesiony przez właściciela nieruchomości obciążonej na skutek ustanowienia służebności, jednak wiąże się to z wykazaniem następujących przesłanek:szkody oraz jej rozmiaru;związku przyczynowego pomiędzy szkodą, a obciążeniem roszczenia o wynagrodzenieNależy pamiętać , że wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej jest roszczeniem majątkowym i podlega ono przedawnieniu. Przy tego typu sprawach zastosowanie ma 10 letni termin przedawnienia od ustanowienia służebności, będzie to w zależności od sposobu ustanowienia tego prawa, dzień zawarcia umowy albo data uprawomocnienia się orzeczenia ustanawiającego też: Prawo nieruchomości
Omawiając instytucję drogi koniecznej z art. 145 k.c. nie można zapominać, iż właścicielowi nieruchomości obciążonej należy się wynagrodzenie w zamian za przeprowadzenie przez jego grunt drogi dla nieruchomości władnącej. Jednak należy zwrócić uwagę na fakt, że art. 145 k.c. w żaden sposób nie reguluje kwestii wynagrodzenia. Wynagrodzenie za obciążenie nieruchomości powinno być ustalone na podstawie cen rynkowych. Jednym z kryteriów pomocniczych mogą być straty poniesione przez właściciela obciążonego gruntu, wynikające z utraty pożytków. Sprawa dotyczyła sporu pomiędzy właścicielem nieruchomości a przedsiębiorstwem energetycznym, posiadającym w swoim władaniu słupy żelbetonowe oraz napowietrzną linię energetyczną NN 0,4kV z pięcioma przewodami, która przechodzi od wschodniej do zachodniej granicy działki. Wnioskodawca domagał się odpłatnego ustanowienia służebności przesyłu, która miałaby polegać na prowadzeniu czynności mających na celu eksploatację sieci oraz obowiązku znoszenia przez każdoczesnego właściciela nieruchomości obciążonej ograniczeń i zakazów wynikających z istniejących urządzeń wchodzących w skład tej sieci, a także korzystania z nieruchomości obciążonej w sposób zgodny z aktualnie obowiązującymi przepisami dotyczącymi urządzeń przesyłowych, ochrony zdrowia i życia ludzkiego. Dodatkowo żądał blisko 20 tys. zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowioną służebność. W odpowiedzi spółka podniosła zarzut zasiedzenia prawa służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu. Przedsiębiorstwo twierdziło, że od 1973 roku jest samoistnym posiadaczem urządzeń. Analizując sprawę w pierwszej instancji sąd przychylił się do stanowiska uczestnika i wniosek oddalił. Wnioskodawca złożył apelację. Sąd Okręgowy w Poznaniu w sprawie II Ca 591/14 uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Trzciance do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. Problematyczna nieruchomość znajduje się na terenie wielofunkcyjnej zabudowy wiejskiej. Jest ogrodzona, zagospodarowana, uzbrojona w energię elektryczną i wodę. Znajdują się na niej zabudowania mieszkalne oraz gospodarcze. Powierzchnia, którą zajmują słupy energetyczne jest całkowicie wyłączona z użytkowania. Całkowita powierzchnia służebności przesyłu na działce wynosi 585 m2, w tym część gruntu całkowicie wyłączona z użytkowania to 16,5 m2, część gruntu we współużytkowaniu właściciela gruntu i właściciela urządzeń energetycznych to 319,5 m2, powierzchnia pasa dojazdu do pasa służebności to 249 m2 – wskazano. Pod koniec 2012 roku wnioskodawca wezwał spółkę do zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu oraz zapłaty z tego tytułu jednorazowego wynagrodzenia. Sąd analizując sprawę zwrócił uwagę na artykuł 305 1 Kodeksu cywilnego ( Dz. U. z 2016r., poz. 380) zgodnie z którym, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, która jest konieczna do korzystania z urządzeń znajdujących się na nieruchomości, jej właściciel może zgodnie z artykułem 305 2 żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Jak zauważył sąd „z uwagi na brak ustawowych "wskazówek", według których należy ustalić wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu można tu per analogiam sięgnąć do dorobku orzecznictwa i doktryny dotyczących wynagrodzenia należnego właścicielowi nieruchomości obciążonej za ustanowienie służebności drogi koniecznej (…) Wynagrodzenie powinno być proporcjonalne do stopnia ingerencji w treść prawa własności, uwzględniać wartość nieruchomości i w takim kontekście mieć na względzie straty właściciela z uszczuplenia prawa własności. Inwestycja na nieruchomości obciążonej służąca w gruncie rzeczy celom publicznym jest zdarzeniem nieodwracalnym w pewnym przedziale czasu. Przewidywany okres trwałości urządzeń ma również wpływ na wysokość wynagrodzenia, którego suma nawet w odległej perspektywie nie powinna przekraczać wartości obciążonej nieruchomości, a jeśli nieruchomość ze względu na głębokość posadowienia urządzeń przesyłowych może być nadal wykorzystywana, suma wynagrodzenia w takiej perspektywie powinna być odpowiednio niższa od wartości nieruchomości (za postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2012 r. II CSK 401/11)”. W przedmiotowej sprawie sąd doszedł do wniosku, że „wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu powinno być ustalone na podstawie cen rynkowych, a jako kryteria pomocnicze należy wziąć pod uwagę: zwiększenie wartości przedsiębiorstwa, którego składnikiem stała się służebność, ewentualne obniżenie wartości nieruchomości obciążonej, straty poniesione przez właściciela nieruchomości obciążonej, na przykład w postaci utraty pożytków z zajętego pod urządzenia przesyłowe pasa gruntu. Na wysokość wynagrodzenia będzie miał wpływ zakres ograniczeń własności nieruchomości, w tym uciążliwość ustanawianego prawa dla właściciela nieruchomości obciążonej”. Co do podnoszonych przez uczestnika zarzutów dotyczących zasiedzenia, sąd wykluczył badanie jego przesłanek w niniejszym postępowaniu. Uznano, że zarzut ten nie został w tej skutecznie podniesiony. W postępowaniu „nie wskazano treści zasiedzianej rzekomo służebności gruntowej. Nie wiadomo jakie dokładnie prawa obejmuje podnoszony przez uczestnika zarzut”. Jak również „uczestnik nie potrafił podać dokładnie kiedy rozpoczął się bieg terminu zasiedzenia służebności”. Z uwagi na powyższe sąd obciążył nieruchomości wnioskodawcy na rzecz uczestnika posiadającego na tej nieruchomości linię przesyłową, prawem polegającym na tym, że uczestnik może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Sąd obciążył również nieruchomość służebnością dojazdu do linii przesyłowej na działce. Po drugie określono wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu z obszarem pasa dojazdowego koniecznego dla określenia służebności dojazdu. „W ocenie Sądu, do wartości wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu należy w tej sprawie zaliczyć również umniejszenie wartości nieruchomości spowodowane posadowieniem urządzeń przesyłowych na działce. Niższa wartość działki wynikająca z istniejącej infrastruktury przesyłowej winna być zrekompensowana przez uwzględnienie w wynagrodzeniu za ustanowienie służebności, wynagrodzenia za obniżenie wartości nieruchomości”. Sąd nie zgodził się z twierdzeniem jakoby brak udowodnienia szkody przez wnioskodawcę miał być podstawą do odstąpienia od postulatu zmniejszenia wartości nieruchomości przez posadowienie urządzeń przesyłowych. „Wynagrodzenie powinno uwzględniać cały uszczerbek będący następstwem ustanowienia służebności, a zatem również zmniejszenie wartości nieruchomości’ – argumentowano. Po zasięgnięciu opinii biegłego ustalono kwotę jednorazowego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu (współkorzystania z nieruchomości) oraz wynagrodzenie za obniżenie wartości nieruchomości na skutek wybudowania urządzenia przesyłowego na poziomie zł. Wyrok Sądu Rejonowego w Trzciance, sygn. akt I Ns 1121/14 Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL Kup licencję SN z 27.2.2013 r., sygn. akt IV CSK 440/12). Wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu może być odpowiednio zmniejszona, gdy jej ustanowienie służy również zwiększeniu użyteczności nieruchomości obciążanej. Górną granicą wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu powinna być co do Większość z Was wie, że jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia potrzebnej służebności drogowej , tzw. drogi koniecznej. Większość z Was również wie, że przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Niestety, ale już większość nie wie, że ustanowienie służebności wiąże się z ustaleniem odpowiedniego wynagrodzenia na rzecz właściciela gruntu po której droga poprowadzona będzie. W związku z powyższym w sposób naturalny rodzi się pytanie: Jak ustalić wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej? Po pierwsze, pamiętać należy, że wynagrodzenie za ustanowienie drogi koniecznej jest ustaleniem, które Sąd podejmuje z urzędu, bez względu na to czy któraś ze stron o to wnioskowała. Oznacza to, że na sądzie spoczywa obowiązek rozważenia sprawy wynagrodzenia za drogę konieczną niezależnie od żądania uprawnionego właściciela, wysuniętego w toku postępowania, chyba że zrzekł się on wynagrodzenia. Wynagrodzenie za ustanowienie drogi koniecznej należy się właścicielowi nieruchomości obciążonej bez względu na poniesienie szkody na skutek ustanowienia służebności i obejmuje wszystkie koszty i nakłady na urządzenie i utrzymanie drogi w zakresie, w jakim uprawniony ze służebności nie ponosi ich bezpośrednio. Wynagrodzenie, o jakim mowa, może także obejmować wyrównanie uszczerbku majątkowego, jaki właściciel nieruchomości obciążonej poniósł na skutek ustanowienia służebności drogowej, jednakże w takim przypadku właściciel nieruchomości obciążonej powinien wykazać, że go poniósł. Takie jest jednolite stanowisko sądów, które ma odzwierciedlenie w licznych orzeczenia Sądu Najwyższego. Wynagrodzenie za drogę konieczną w orzecznictwie Sądowym Dla przykładu. W postanowieniu z 8 maja 2000 r. (V CKN 43/00) Sąd Najwyższy stwierdził, że „Właścicielowi nieruchomości obciążonej przysługuje wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej, chociażby nie poniósł z tego tytułu żadnej szkody.” Podobnie w postanowieniu z 7 lutego 2002 r. (I CKN 573/00), gdzie Sąd Najwyższy zauważył, że „Ustanowienie drogi koniecznej następuje w interesie właścicieli nieruchomości pozbawionych dostępu do drogi publicznej, dlatego powinni oni uiścić właścicielom nieruchomości obciążonych taką służebnością odpowiednie wynagrodzenie. Także ewentualne dodatkowe koszty niezbędne dla urządzenia drogi koniecznej powinni ponieść zainteresowani jej ustanowieniem.” Wynagrodzenie może zostać ustanowione zarówno jako świadczenie jednorazowe, jak i świadczenie powtarzające się. Wciąż sporną sprawą pozostaje kwestia możliwości zmiany wysokości wynagrodzenia już po jego ustaleniu przez Sąd. Orzecznictwo nie jest jednak w tym zakresie jednolite. W uchwale z 8 października 1988 r. (sygn. akt III CZP 76/88) Sąd Najwyższy stwierdził, że „Wynagrodzenie ustalone w formie świadczeń okresowych za ustanowioną służebność drogi koniecznej może być zmienione w razie zmiany stosunków.” Natomiast w uchwale z 15 września 1986 r. (sygn. akt III CZP 76/88) stwierdzono, „Wynagrodzenie za ustanowienie drogi koniecznej nie podlega zmianie także wówczas, gdy obowiązek jego zapłaty określony został w formie świadczeń okresowych.” Pomimo braku jednolitego stanowiska pewne jest, że możliwość ewentualnej zmiany dotyczyć będzie jedynie wynagrodzenia płatnego w formie świadczenia powtarzającego się. Reasumując, przewidziane w art. 145 § 1 wynagrodzenie powinno być ustalane indywidualnie i powinno być dostosowane do okoliczności istotnych w danej sprawie. Przy czym istotne w zakresie formy wynagrodzenia, może okazać się przewidywanie, czy stan prawny ukształtowany ustanowieniem służebności ma trwały, czy też przejściowy charakter. Trzeba też mieć na względzie, że przy prognozowaniu odległej perspektywy czasowej funkcjonowania służebności drogowej suma wynagrodzenia za ustanowienie drogowej nie powinna przekraczać wartości nieruchomości obciążonej. Służebność kojarzona jest z różną formą prawną i zastosowaniem. Zakup nieruchomości nie zawsze oznacza, że mamy bezpośredni dojazd do posesji. Nieraz jest tak, że działka jest otoczona innymi i w takiej sytuacji nie wiemy, czy przysługuje nam możliwość przemieszczania się przez inne działki, aby dostać się na teren swojej Tagi: #prawo-cywilne Na czym polega służebność drogi koniecznej? Kodeks Cywilny obok innych służebności, w art. 145 wprowadza instytucję służebności drogi koniecznej. Instytucję tę wykorzystuje się najczęściej, gdy do jakiejś nieruchomości gruntowej nie ma poprowadzonej drogi, która łączyłaby tę nieruchomość z drogą publiczną. Służebność ta polega na umożliwieniu każdoczesnemu właścicielowi jednej nieruchomości przejazdu czy przechodu przez nieruchomość należącą do innej osoby. Służebność drogi koniecznej charakteryzuje się tym, że może być ona ustanowiona wbrew woli właściciela nieruchomości, przez którą owa droga ma być wytyczona. Jak ustanowić służebność? Prawo przechodu czy przejazdu przez cudzą nieruchomość ustala się zazwyczaj umownie, w drodze porozumienia dwóch właścicieli sąsiadujących nieruchomości. W przypadku jednak ustanowienia służebność drogi koniecznej konieczna jest ingerencja sądu. Sądowy sposób ustanowienia służebności przejazdu jest konieczny ze względu na fakt, iż jest to znacząca ingerencja w prawo własności właściciela nieruchomości, na której ustanawia się tę służebność, a często dzieje się to wyraźnie wbrew woli tegoż właściciela. Jak stanowi art. 145 KC właściciel nieruchomości, który chce uzyskać służebność może wystąpić do sądu z roszczeniem o jej ustanowienie. Aby sąd ustalił ową służebność, koniecznym jest, aby dana nieruchomość nie miała odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub innych należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich. Ponadto warto zauważyć, że obciążonym służebnością drogi koniecznej może być co do zasady każdy rodzaj nieruchomości, bez względu na to, czy nieruchomość ta jest przedmiotem jedynie prawa własności, czy też użytkowania wieczystego. Wynagrodzenie za służebność drogi koniecznej W związku z tym, że służebność drogi koniecznej w pewnym sensie ogranicza właściciela nieruchomości służebnej w wykonywaniu jego prawa własności, służebność ta ustanawiana jest za odpowiednim wynagrodzeniem. Wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej najczęściej przybiera formę jednorazowego świadczenia. Oprócz tego sądy ustalają również świadczenia okresowe jako wynagrodzenie za służebność. Co więcej, sądy często przychylają się do wniosków właścicieli nieruchomości służebnych o zmianę wysokości świadczeń okresowych z tytułu wynagrodzenia za ustanowienie służebności. Przyjmuje się, że zmiana wysokości świadczeń okresowych jest możliwa ze względu na zmianę stosunków. Podsumowanie Służebność drogi koniecznej służy umożliwieniu pełnego korzystania z nieruchomości władnącej, czyli nieskrępowanemu wykonywaniu prawa własności. Najdalej idącym środkiem ustanowienia prawa przejazdu i przechodu przez cudzą nieruchomość jest postępowanie sądowe o ustalenie tejże służebności nawet wbrew woli właściciela nieruchomości służebnej. Więcej informacji Więcej informacji odnośnie służebności drogi koniecznej możecie Państwo otrzymać w naszej Kancelarii. Zapraszamy do kontaktu bezpośredniego lub telefonicznego pod numerem: +48 882 120 775 celem umówienia wizyty lub porady on-line. Nasz zespół prawników chętnie odpowie Państwu na wszystkie pytania. Autor: Barbara Borucka04-09-2012 18:03Czy na właścicielu nieruchomości z ustanowioną służebnością gruntową ciążą jakieś obowiązki? Franciszek prawa i obowiązki wynikające z ustanowienia drogi koniecznej najlepiej jeśli właściciel nieruchomości władnącej oraz właściciel nieruchomości obciążonej "rozłożyli" między sobą Małgorzata Ślińska1 z 1Wszelkie prawa i obowiązki wynikające z ustanowienia drogi koniecznej najlepiej jeśli właściciel nieruchomości władnącej oraz właściciel nieruchomości obciążonej "rozłożyli" między sobą Małgorzata ŚlińskaW związku z obciążeniem działki służebnością drogi koniecznej, mam dwa pytania. Czy jako właściciel działki obciążonej mam obowiązek odśnieżania tego odcinka mojej drogi, którą użytkuje osoba korzystająca, czy też należy to do niej (mnie potrzebna jest jedynie połowa tej drogi)? Czy na tej drodze osoba, która korzysta ze służebności ma prawo parkowania pojazdów, czy tylko prawo przejazdu i przechodu? Ustanowienie służebności gruntowej, zwanej służebnością drogi koniecznej, polega na wyznaczeniu przez właściciela obciążonej nieruchomości pasa, który będzie przeznaczony na dostęp do nieruchomości władnącej. Przy czym przez dostęp rozumieć należy możliwość dojścia, dojazdu lub - w warunkach wiejskich - przepędu zwierząt. Za zgodą obu stron Jeżeli służebność ustanowiono zgodnie, na mocy umowy zawartej przed notariuszem, wówczas strony same ustalają sobie warunki, czyli sposób przeprowadzenia drogi koniecznej, wysokość wynagrodzenia (zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego: "właścicielowi nieruchomości obciążonej przysługuje wynagrodzenie za ustanowienie służebności drogi koniecznej, chociażby nie ponosił z tego tytułu żadnej szkody"), i inne konieczne kwestie - w tym porządkowe - oraz wskazanie, kto i w jakim zakresie będzie miał obowiązek utrzymywania drogi koniecznej w należytym stanie sądu Jeżeli między sąsiadami nie było zgody, wówczas służebność zostaje ustanowiona orzeczeniem sądu. Przy czym sąd ma obowiązek wyznaczyć tak drogę, aby w jak najmniejszym stopniu obciążała ona grunty, przez które ma przechodzić. Orzeczenie sądu będzie również rozstrzygać co do wysokości należnego wynagrodzenia. Nie rozstrzyga ono jednak innych problemów, wynikających z codziennego użytkowania drogi. Pomocne w tym zakresie zasady oparte są na piśmiennictwie i orzecznictwie dotyczącym służebności. Wynika z nich, iż właściciel nieruchomości władnącej musi wykonywać przysługującą mu służebność gruntową tak, aby niwelować uszczerbek i niedogodności właściciela nieruchomości obciążonej, a nie tylko według swej maksymalnej wygody. W sytuacji naruszenia powyższej zasady, czyli działań celowo utrudniających właścicielowi korzystanie z obciążonej nieruchomości, przysługuje mu roszczenie o zakazanie zachowań sprzecznych z zakresem służebności, a także roszczenie o jej zmianę lub w szczególnych sytuacjach nawet o zniesienie służebności. Zasadą jest również obowiązek utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności gruntowej przez właściciela nieruchomości władnącej. Będzie on zatem musiał ponosić koszty konserwacji, naprawy, obsługi drogi koniecznej, w tym także koszty sprzątania, administrowania, ochrony, oświetlenia itp. Oczywiście właściciel nieruchomości władnącej ma prawo wstępu na nieruchomość obciążoną w celu dokonywania konserwacji, napraw i remontów urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności; nie musi też pokrywać rachunków firmy usługowej, jeśli sam potrafi i chce odśnieżyć czy też posprzątać drogę. Wymienione obowiązki spoczywają na właścicielu nieruchomości władnącej, gdyż to on jest osobą czerpiącą korzyści z tej służebności. Co więcej - obowiązek ten spoczywa na nim nawet wtedy, gdy urządzenia wykorzystywane są także do własnych potrzeb przez właściciela nieruchomości obciążonej. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16 poz. 93 z 1964 r. ze zmianami).Zapisz się na NEWSLETTER. Co tydzień najnowsze wiadomości o budowie, remoncie i wykańczaniu wnętrz w Twojej poczcie e-mail: Zobacz przykład>
Najczęściej spotykaną służebnością gruntową jest tzw. służebność drogi koniecznej. Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej
Chciałbym się zorientować, jakie są koszty urzędowe ustanowienia służebności drogowej. Czyli jakie opłaty musiałbym wnieść do urzędu skarbowego, sądu, ile będzie kosztował notariusz? Chodzi o ustanowienie służebności gruntowej przejazdu na moją rzecz. Jak odbywa się ustanowienie służebności przejazdu? Ustanowienie służebności przejazdu odbywa się poprzez przyznanie właścicielowi uprawnień do korzystania w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, poprzez służebność przejazdu, przechodu i przegonu, co po prostu oznacza prawo przejścia czy przejazdu przez czyjąś działkę, aby dostać się do swojej nieruchomości. Zgodnie z Kodeksem cywilnym służebność pozostaje w mocy niezależnie od tego, kto jest w danej chwili właścicielem nieruchomości władającej i obciążanej, przez co wiąże wszystkich kolejnych następców, którzy dysponować będą prawem do nieruchomości. Jakie dokumenty będą potrzebne do umowy służebności przejazdu? Służebność przejazdu ustanawia się w formie aktu notarialnego, a do umowy przedłożyć należy: odpis księgi wieczystej dla nieruchomości, która ma być obciążona służebnością; wyrys z mapy ewidencyjnej; wypis z rejestru gruntów nieruchomości władającej i obciążonej; dane uprawnionego; zakres służebności. Przy ustanowieniu służebności przejazdu (drogi koniecznej) możliwe są dwa rozwiązania. Przy dojściu z sąsiadem do porozumienia służebność przejazdu (drogi koniecznej) ustanawia się poprzez zawarcie umowy – najlepiej w formie aktu notarialnego. Forma aktu notarialnego jest tu obligatoryjna (tzw. forma pod rygorem nieważności – ad solemnitatem), czyli niezbędna jedynie dla oświadczenia woli właściciela nieruchomości obciążonej – tej, przez którą będzie przebiegać droga (art. 245 § 2 Natomiast oświadczenie woli właściciela nieruchomości władnącej może zostać złożone w dowolnej formie, np. zwykłej formie pisemnej. Brak porozumienia co do służebności przejazdu Przy braku porozumienia z sąsiadem pozostaje złożenie wniosku w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca położenia nieruchomości gruntowej o ustanowienie służebności drogi koniecznej (art. 606 Kodeksu postępowania cywilnego). Od składanego wniosku zostanie pobrana opłata stała w wysokości 200 złotych (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.). We wniosku należy wskazać jako uczestnika postępowania właściciela nieruchomości, przez którą ma przebiegać droga konieczna. Do wniosku należy dołączyć odpis z księgi wieczystej (albo zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze zbioru dokumentów) nieruchomości należącej do wnioskodawcy (art. 607 Ponadto do wniosku można dołączyć sporządzony przez geodetę projekt drogi koniecznej przebiegającej przez obydwie nieruchomości. W razie braku takiego projektu albo w sytuacji sporu co do przebiegu drogi koniecznej sąd przeprowadzi dowód z opinii biegłego geodety. W niniejszej sprawie sąd będzie procedował na rozprawie i prawdopodobnie przeprowadzi dowód z oględzin obydwu nieruchomości (art. 608 i art. 626 § 2 Wynagrodzenie za ustanowienie służebności przejazdu Bez względu na wybraną drogę w obydwu przypadkach stanowienia służebności przejazdu (drogi koniecznej) wymagane jest sprecyzowanie wynagrodzenia za ustanowienie tejże służebności. Niemniej jednak służebność przejazdu może być ustanowiona odpłatnie lub bezpłatnie. Ma to zasadniczy wpływ na opodatkowanie służebności podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od spadków i darowizn. Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega między innymi ustanowienie odpłatnej służebności. Obowiązek podatkowy ciążący na uprawniony do drogi koniecznej Obowiązek podatkowy ciąży na uprawnionym do drogi koniecznej. Podstawę opodatkowania stanowi wartość świadczeń osoby, na rzecz której ustanowiono służebność, za okres, na jaki prawa te zostały ustanowione. Stawka podatku wynosi 1 procent. Inaczej opodatkowane jest ustanowienie służebności gruntowej pod tytułem darmowym. Nabycie przez osoby fizyczne praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski, tytułem nieodpłatnej służebności podlega podatkowi od spadków i darowizn. Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze nieodpłatnej służebności z chwilą ustanowienia tego prawa. Do określenia podstawy opodatkowania przyjmuje się wartość powtarzających się świadczeń, czyli prawa służebności. Wartość świadczeń powtarzających się przyjmuje się do podstawy opodatkowania w wysokości rocznego świadczenia pomnożonego: w razie ustanowienia świadczeń na czas określony, co do liczby lat lub ich części – przez liczbę lat lub ich części, w pozostałych przypadkach, w tym w razie ustanowienia świadczeń na czas nieokreślony – przez 10 lat. Roczną wartość służebności ustala się w wysokości 4 procent wartości rzeczy obciążonej służebnością, a wysokość podatku w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. W przypadku osób zaliczonych do trzeciej grupy, czyli osób obcych, podatek wynosi 12, 16 i 20 procent w zależności od wartości świadczenia. Służebność gruntowa a podatek Z kolei, ponieważ władanie w zakresie służebności gruntowej kwalifikuje się jako posiadanie zależne, więc nie jest objęte podatkiem od nieruchomości. Ustanowienie służebności gruntowej nie jest też opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podatkowi podlegają tyko kwoty otrzymane przez właściciela gruntu, który udostępnia go w ramach ustanowionej służebności. Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo o notariacie notariuszowi za dokonanie czynności notarialnych przysługuje wynagrodzenie określone na podstawie umowy ze stronami czynności, nie wyższe niż maksymalne stawki taksy notarialnej właściwej dla danej czynności. Obecnie wysokość wynagrodzenia notariusza określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 14, poz. 1564 ze zm.). Opłaty notarialne przy umowie ustanowienia służebności Notariusz ponadto w zależności od charakteru czynności notarialnej jako płatnik pobiera i odprowadza: podatek od czynności cywilnoprawnych (1% wartości opłat, za okres na który zostały ustanowione, albo gdy została ustalona jedna opłata za całość) lub podatek od spadków i darowizn, opłaty sądowe [wpis ograniczonego prawa rzeczowego, jakim jest prawo przejazdu (droga konieczna) do KW wynosi 200 zł]. Maksymalna stawka wynosi od wartości: do 3000 zł – 100 zł; powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł; powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł; powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł; powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł; powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł. Podsumowując – wysokość opłaty notarialnej zależy od wartości świadczenia, czyli np. od skapitalizowanej wartości służebności (jeśli została ustanowiona na czas nieokreślony) powiększona o 23% podatku VAT, 200 zł wpisu do KW oraz 1% podatku od czynności cywilnoprawnych liczonych od wartości służebności (jeżeli odpłatna) albo podatek od spadków i darowizn liczony według skali pokrewieństwa (jeżeli służebność została ustanowiona nieodpłatnie). Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
W konsekwencji za zasadne przez Sąd może zostać uznane w określonych okolicznościach żądanie ustanowienie drogi publicznej poprzez poszerzenie istniejącej drogi zapewniającej dostęp do drogi publicznej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1972 r., II CR 326/72). Należy mieć jednak na uwadze dwie istotne kwestie.z24tQJ.